Minister Rozwoju i Technologii zaproponował przepisy, zgodnie z którymi każdy budynek mieszkalny wielorodzinny co najmniej 3 kondygnacjach będzie musiał być wyposażony w windę. Nowy obowiązek ma dotyczyć także już istniejących budynków, a to oznacza, że powstaną również windy w blokach z czasów PRL. Za montaż takich urządzeń mają być odpowiedzialne spółdzielnie i wspólnoty mieszkaniowe, które poniosą też koszty takich inwestycji.
Windy w blokach mają uwolnić „więźniów czwartego piętra”
Obowiązek montażu wind w blokach przewiduje nowelizacja rozporządzenia Ministra Rozwoju i Technologii w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. Trafiła ona do Rządowego Centrum Legislacji w dniu 13 czerwca 2025 r. i jest już na etapie opiniowania.
Nowe przepisy zakładają, że w dźwig osobowy lub osobowo-towarowy mają być wyposażone:
- budynki użyteczności publicznej i budynki zamieszkania zbiorowego (czyli np. hotele) mające 2 lub więcej kondygnacji (nie dotyczy to jednak budynków zamieszkania zbiorowego zlokalizowanych na terenach zamkniętych);
- budynki mieszkalne wielorodzinne mające 3 i więcej kondygnacji.
To nie wszystko, ponieważ z pozostałych budynkach wielorodzinnych (a więc do 3 kondygnacji) należy zapewnić osobom niepełnosprawnym dostęp do wszystkich pięter (za wyjątkiem kondygnacji technicznych). W tym celu mają być montowane pochylnie lub trwale zainstalowane urządzenie podnoszące.
W uzasadnieniu projektu nowelizacji rozporządzenia czytamy, że windy w blokach mają pomóc rozwiązać problem „więźniów czwartego piętra”. Chodzi więc tutaj głównie o osoby starsze i niepełnosprawne, które ze względu na ograniczenia ruchowe nie są w stanie opuścić samodzielnie mieszkania, jeśli w budynku nie ma windy.
Montaż wind w blokach ma się zakończyć w 2029 roku
Zgodnie z projektem nowelizacji windy mają być montowane zarówno w nowych, jak i już istniejących budynkach. Urządzenia takie teoretycznie powinny pojawić się zatem także w starszych blokach z okresu PRL np. tych czteropiętrowych, których jest mnóstwo w polskich miastach. Warto jednak pamiętać, że przepisy przewidują pewną furtkę. Jeśli bowiem montaż windy nie będzie możliwy, wystarczy instalacja pochylni lub urządzeń podnoszących.
Powyższe zmiany mają objąć budynki należące do nawet 3,5 tysiąca spółdzielni i wspólnot mieszkaniowych. To właśnie one będą też odpowiedzialne za montaż wind i innych urządzeń wspomagających osoby niepełnosprawne.
Zaproponowane przez ministerstwo przepisy mają wejść w życie już 20 września 2026 roku. Na przeprowadzenie prac modernizacyjnych w budynkach spółdzielnie i wspólnoty mają mieć jednak czas do końca 2029 roku.
Koszty montażu wind pokryją spółdzielnie i wspólnoty
Z założenia koszty montażu wind w budynkach mieszkalnych wielorodzinnych mają pokryć wspólnoty i spółdzielnie mieszkaniowe. Będą mogły jednak ubiegać się o dofinansowanie takich inwestycji m.in. z rządowego Funduszu Dostępności prowadzonego przez BGK oraz z PFRON.
Takie dofinansowanie pokryje tylko część kosztów modernizacji budynków, dlatego pozostałe środki na ten cel wspólnoty i spółdzielnie będą musiały pozyskać z własnych funduszy. W istocie zatem windy w blokach zostaną zamontowane w dużej mierze za pieniądze ich mieszkańców, którzy pokryją te koszty po prostu w wyższych czynszach.
